Początków idei Cittaslow należy doszukiwać się w innej odmianie Slow Movement, a mianowicie Slow Food. Ruch ten zrodził się w 1989 roku we Włoszech, kiedy to na Piazza di Spagna w Rzymie otwierano restaurację McDonald. Oburzyło to jednego  z dziennikarzy kulinarnych, Carlo Petriniego, który postanowił w ramach protestu i sprzeciwu wobec jedzenia typu fast food, utworzyć ruch o nazwie Slow Food (Walka o powolność: 38-40).

Kolejno, w trakcie jednego ze spotkań w 1998 roku, burmistrzowie miast Bra (Cuneo), Greve di Chianti (Florencja), Orvieto (Terni) i Positano (Selerno) podjęli inicjatywę rozszerzenia idei slow także na inne dziedziny życia (Międzynarodowa Sieć Miast Cittaslow, 2011: 36-78). Rok później, podczas zebrania w Orvieto, narodziła się idea Cittaslow, której pomysłodawcą był Paolo Saturini, burmistrz Gave di Chanti. (Gościnność małych miasteczek, 2007: 5).

W Polsce pomysł zrodził się w grudniu 2003 roku, kiedy to przedstawiciele Samorządu Warmińsko-Mazurskiego odwiedzili włoskie miasta Cittaslow. Na początku lipca roku następnego Zarząd Województwa podjął decyzję o utworzeniu sieci miast Cittaslow. W dniu 12.07.2004r. podpisano Porozumienie o Współpracy pomiędzy Samorządem Województwa, Gminą Reszel i Stowarzyszeniem Kulturalnym „Zamek” w Reszlu. Dnia 29.07.2005r. wolę przystąpienia do sieci miast Cittaslow wyraziły również: Biskupiec, Bisztynek i Lidzbark Warmiński (Polska Krajowa Sieć Miast Cittaslow 2010). Od 13 do 16 listopada 2005r. miała miejsce wizyta przedstawicieli Międzynarodowej Sieci Miast Cittaslow w Polsce, której zwieńczeniem było podpisanie, 15.11.2005r., listu intencyjnego dotyczącego utworzenia Polskiej Krajowej Sieci Miast Cittaslow. W dniu 15.02.2006r. odbyło się spotkanie, którego celem było dostosowanie zgłoszonych, polskich miast do wymagań regulaminu. Od 19 do 24 czerwca 2006r. przeprowadzona została wizyta studyjna w miastach włoskich. Dnia 03.08.2006r. Minister Spraw Zagranicznych wyraził zgodę na przystąpienie Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego do sieci miast Cittaslow. Komitet Koordynujący Cittaslow zaakceptował wymagania Polskiej Krajowej Sieci Miast Cittaslow w dniu 18.10.2006r. Od 1 grudnia 2006r. do 21 marca 2007r. dokonywano weryfikacji czy pretendujące miasta spełniają wymagania zawarte w regulaminie. Pozytywnie rozpatrzono wniosek 13.04.2007r. (Polska Krajowa Sieć Miast Cittaslow 2010). W dniach od 7 do 8 listopada 2007r. odbyła się prezentacja założeń Polskiej Krajowej Sieci Miast Cittaslow w Olsztynie podczas konferencji „Rewitalizacja Małych i Średnich Miast w świetle idei Cittaslow”. Dnia 2.07.2010r. do sieci dołączyło Nowe Miasto Lubawskie oraz Murowana Goślina (pierwsze miasto poza granicami województwa warmińsko-mazurskiego). Dowodem uznania dla pracy włożonej przez Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego było powierzenie organizacji IV Międzynarodowego Zgromadzenia Miast Cittaslow w Lidzbarku Warmińskim. Lista kolejnych miast członkowskich oraz aktualne informacje dostępne na polskiej stronie Cittaslow : www.cittaslowpolska.pl, a także na stronie zagranicznej www.cittaslow.org. 

Charakterystyka miasta Cittaslow:
Ruch Slow Cities promuje użycie technologii zorientowanych na poprawę jakości środowiska i tkanki miejskiej oraz dodatkowo zabezpieczanie produkcji wyjątkowej żywności i win wpływających na charakter regionu. Ponadto ruch Slow Cities dąży do promocji dialogu i komunikacji pomiędzy lokalnymi producentami i konsumentami. Dzięki pomostowym pomysłom ochrony środowiska, promocji zrównoważonego rozwoju i poprawie miejskiego życia ruch Slow Cities dostarcza bodźców branży produkcji żywności używającej naturalnych i przyjaznych dla środowiska technik. Odznaczenie „Slow City” stanie się marką jakości dla mniejszych społeczności (tylko te z mniejszą niż 50 000 liczbą mieszkańców mogą się o nie ubiegać). Miasta Slow Cities nie są stolicami stanów lub siedzibami regionalnych rządów, lecz silnymi lokalnymi społecznościami, które zdecydowały się poprawić jakość życia swoich mieszkańców.

ŻYĆ POWOLI: inna strona nowoczesności
Manifest miast SLOW dla nowego humanizmu bycia i mieszkania

Życie w jednym z miast SLOW, a także zarządzanie nim – to pewien sposób bycia, cecha charakterystyczna prowadzenia życia codziennego w sposób odmienny od tego dotychczas dominującego, tryb zwolniony, pewny, mniej gwałtowny, nie tak prędki i nastawiony na wydajność, ale bez wątpienia bardziej ludzki i ekologicznie poprawny, bardziej solidarny z obecnymi i przyszłymi pokoleniami, szanujący to, co lokalne, w świecie coraz bardziej globalnym i wewnętrznie skomunikowanym.  

Życie w jednym z miast SLOW, a także zarządzanie nim, oznacza udostępnienie wszystkim, także mieszkańcom wielkich miast, wielkiego bagażu doświadczeń, wartości, wiedzy, sztuki i nauki obecnych w małych centrach, na byłych terenach marginalnych, w prowincjach i na peryferiach, które teraz stają się centrum. Oznacza wprowadzenie do dzielnic wielkich miast relacji i praktyk zarządzania społecznego i ekonomicznego nadających się do kultywowania, typowych dla wsi, gór, małych wysepek.  

Życie w jednym z miast SLOW, a także zarządzanie nim, oznacza życie czasem obecnym w sposób najlepszy z możliwych, mając ciągle wzrok zwrócony na przyszłość, oznacza także wykorzystywanie wielkich możliwości technologicznych i kulturalnych naszych czasów, nie zapominając nigdy o spuściźnie doświadczeń, którą pozostawia nam historia i kultura materialna narodów. Jeśli Slow Food nauczyło ochrony lokalnej  produkcji rolno- spożywczej i uwydatniania tradycyjnych sposobów gotowania, lokalnych smaków, tutaj głownym celem jest odkrycie w miastach „slow” całego szeregu doskonałości w najrozmaitszych dziedzinach, już dziś wypróbowanego i możliwego do odnalezienia. Jest to model, który trzeba poznać i zastosować. Dotyczący on nie tylko żywności, kultury i kwestii społecznych, ale także urbanistyki, środowiska, energii, transportu, turystyki, zagadnień rolniczych, kształcenia młodzieży, spraw lokalnej społeczności.

Życie w jednym z miast SLOW, a także zarządzanie nim, w pewnym sensie oznacza zwrócenie nowoczesnego pojęcia „dobrego życia” i pełnowartościowego mieszkania ku priorytetowi powszechnego zaangażowania się na rzecz mieszkańców; oznacza także rozwiązywanie z pozytywnym wynikiem fałszywej sprzeczności pomiędzy gościnną otwartością na świat i dumą z własnej przynależności i lokalnej specyfiki. Wiąże się to z obecnością świadomych i poinformowanych współmieszkańców miasta, gotowych na przyjęcie współczesnego podróżnika zgodnie z kanonami najbardziej wiarygodnej gościnności.  
Życie w jednym z miast SLOW, a także zarządzanie nim, oznacza uznanie całości lokalnych zasobów materialnych i niematerialnych, środowiska przyrodniczego, krajobrazu naturalnego i miejskiego, dóbr historycznych, artystycznych i kulturalnych, także dotyczących działalności winiarskiej i gastronomicznej, aby umocnić lub też odbudować miejską tożsamość, naruszaną czasami przez zmiany w ostatnich dziesięcioleciach.

Życie w jednym z miast SLOW, a także zarządzanie nim, oznacza uczynienie powolności główną wartością, przypisanie sensu i konkretności rewolucji czasowej dokonywanej przez tych, którzy z powodów historycznych, kulturalnych czy środowiskowych opierali i opierają się przyspieszeniom, jakie przyniósł XX wiek, to również harmonizowanie czasów historycznych z czasami współczesnymi, potrzeb natury z zagadnieniami kultury i ekonomii.

Życie w jednym z miast SLOW, a także zarządzanie nim, oznacza, ogólnie rzecz biorąc, danie sobie czasu na stworzenie jakości we wszystkich dziedzinach życia miejskiego, spowolnienie rytmów życia i zredukowanie napięć, aby uzmysłowić sobie teraz i na zawsze wartość smaków, kolorów, zapachów miasta i świata.

Do dziś ponad stu burmistrzów miast europejskich przystąpiło do inicjatywy i zostali umieszczeni na liście miast kandydujących do procedury kwalifikacji dającej im miejsce wśród miast sieci Slow City.

Miasta Slow City to te, w których:
Realizowana jest polityka środowiskowa mająca na celu utrzymanie i rozwój cech terytorium i tkanki miejskiej, przede wszystkim wykorzystując techniki recyklingu;

Realizowana jest polityka infrastrukturalna, która zmierza do podnoszenia wartości terytorium, a nie jego zajmowania.
Promuje się wykorzystanie technologii mających na celu podnoszenie jakości środowiska naturalnego i tkanki miejskiej. 

    
Wspierana jest produkcja i zastosowanie produktów spożywczych otrzymanych dzięki technikom naturalnym i zgodnych ze środowiskiem, z wyłączeniem produktów modyfikowanych genetycznie, podejmując w razie potrzeby kroki w kierunku ustanowienia jednostek zajmujących się ochroną i rozwojem zagrożonych produkcji typowych.     

Chronione są produkcje lokalne mające swe korzenie w kulturze tradycjach, które przyczyniają się  do promocji regionu, zachowując miejsca i sposoby produkcji, promując okazje i miejsca uprzywilejowane z uwagi na bezpośredni kontakt pomiędzy konsumentami a producentami;   

Wspierana jest kultura gościnności jako momentu prawdziwej łączności ze społecznością i jej specyfiką, usuwając przeszkody fizyczne i kulturowe, które mogłyby uniemożliwić pełne i powszechne korzystanie z zasobów miasta.  

Wśród mieszkańców promowana jest świadomość mieszkania w jednym z miast Slw City, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży i szkół, poprzez systematyczne wprowadzanie „edukacji smaku”.

Zobowiązania
Miasta należące do sieci Slow City zobowiązują się do:  
rozpowszechniania informacji na temat inicjatyw Slow City w celu realizacji celów ruchu;
zastosowania, w poszanowaniu lokalnej specyfiki, wspólnych decyzji  Slow City oraz ułatwiania kontroli przeprowadzanej przez osoby z ruchu z wykorzystaniem parametrów ustalonych w celu oceny rezultatów podejmowanych inicjatyw do wnoszenia wkładu, według własnych możliwości, do inicjatyw ustalonych przez Zgromadzenie, poprzez wpłacanie składki członkowskiej.
 
Korzyści
Miasta należące do sieci Slow City mają możliwość:

• Dołączenia do własnego wizerunku logo Slow City;
• Udostępniania loga dla działań i inicjatyw, publicznych i prywatnych, które przyczyniają się do osiągnięcia celów ruchu;

Uczestniczenia w przedsięwzięciach prowadzonych w ramach ruchu, w ustalony sposób wykorzystując ich modele i struktury.

Idea Cittaslow, jak wcześniej zauważono, przeplata się i wiąże z innymi inicjatywami. Chcąc zatem zliczyć wszystkich działaczy w tej dziedzinie, należałoby się również przyjrzeć partnerom Cittaslow oraz innym przykładom idei typu „slow”. Jako jednego z nich wymienić należy La Fondazione Slow Food per la Biodiversità Onlus. Fundacja, która za cel stawia sobie ochronę środowiska, terytorium, bioróżnorodności żywności, promowanie zrównoważonego rolnictwa, wspieranie małych przedsiębiorstw i producentów oraz pogłębianie wiedzy na temat tradycji (www.fondazioneslowfood.it/). Kolejno wymienić należy organizację Terra Madre, która promuje zrównoważone rolnictwo, rybołówstwo i hodowlę, dba o zachowanie smaku i różnorodności (http://www.terramadre.org/). Innym partnerem Cittaslow jest Uniwersytet Nauk Gastronomicznych w Bra. Celem uczelni jest stworzenie międzynarodowego centrum badań oraz szkoleń dla utrzymania różnorodności biologicznej, kształcenia w zakresie żywności, poznania procesów przemysłowych i przetwarzania żywności. Nauka prowadzona jest przez zmysły, władze uczelni organizują wyjazdy studyjne . Res Typica to organizacja promująca włoskie, tradycyjne specjalności. Celem jest ochrona pod względem środowiskowym, kulturowym, turystycznym, żywnościowym i gastronomicznym, małych i średnich miast włoskich (www.restipica.net/en).

Poza partnerami Cittaslow istnieją także inne idee typu slow. Zwolennicy Slow Life próbują żyć w zgodzie z naturą i dbają o jakość życia swoją i swoich najbliższych. Zaopatrują się w rzeczy niezbędne oraz trwałe, które będą służyć przez długie lata. Rozumieją rolę czasu wolnego i spędzają go z rodziną np. spacerując, nie zaś oglądając telewizję w domu (Cittaslow – szczęśliwe miasteczka, 2012:2, 3). Carl Honore (jeden z twórców Slow Movement) w „Pochwale powolności” (2012) przytacza kolejne przykłady buntu przeciwko dzisiejszemu tempu życia. W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym coraz częściej spotyka się pojęcie Powolnego Urbanizmu. Według jego założeń osiedla powinny zachęcać mieszkańców do spacerów, rozmowy i obcowania z przyrodą. Zgodnie z tymi wytycznymi wybudowane zostało w latach 90. XX wieku osiedle Kentlands w mieście Gaithersburg, aglomeracji Waszyngtonu w USA, a w Holandii powstała Woonerf, czyli „żyjąca ulica”, gdzie obowiązują niższe limity prędkości oraz jest ograniczona liczba miejsc parkingowych. W Wielkiej Brytanii, w dzielnicy zachodniego Londynu, zorganizowano „Strefę Domową” z progami zwalniającymi i szerszymi chodnikami (Honore C., 2012). W Japonii zaś powstała moda na Powolne Mieszkania. Japończycy stali się przeciwnikami budowy mieszkań o przeciętnej jakości. Coraz częściej samodzielnie prowadzą nadzór nad projektem, doborem materiałów i budową oraz dbają o wystrój i staranne wykończenie.

Krzysztof Skalski, członek Międzynarodowego Komitetu Naukowego, tłumaczy, że stworzenie Cittaslow to bardzo dobre rozwiązanie we współczesnym świecie, gdyż odnowa i rewitalizacja małych i średnich miast jest równie ważna jak dużych aglomeracji, a rozwój turystyki w regionie Warmii i Mazur generuje nowe miejsca pracy na obszarze dotkniętym problemem bezrobocia (Sieć miast przyjaznych człowiekowi, 2007). Krystian Heffner, profesor zajmujący się tematyką małych miast w Polsce, zwraca uwagę na fakt, iż coraz częściej stanowią one centrum zaopatrzenia dla obszarów wiejskich. Ludność zaopatruje się tu w produkty niższego rzędu – żywność, kosmetyki. Należy zatem dokonać wszelkich starań, by artykuły te były ekologiczne i zdrowe (Sieć miast przyjaznych człowiekowi, 2007). Istotnym problemem są również zmiany demograficzne, o których wspomina E. Grzelak - Kostulska, specjalizująca się w tej dziedzinie. Zauważa ona, że miasta cechują się nie tylko ujemnym przyrostem naturalnym, ale i ujemnym saldem migracji. Należałoby więc powstrzymać odpływ ludzi, aby zmienić wartości przyrostu rzeczywistego. Jednym ze sposobów może być właśnie Cittaslow (Sieć miast przyjaznych człowiekowi, 2007).

 

Ponieważ GOŚCINNOŚĆ to nieodłączna cecha CITTASLOW - Miast Dobrego Życia, to każdy mieszkaniec miasta należącego do sieci, który przyjedzie do Lidzbarka Warmińskiego i okaże dokument, w historycznej stolicy Warmii zostanie przywitany KWIATOWĄ AMBROZJĄ w CAFFE PASJI, czyli KAWĄ KOPERNIKAŃSKĄ z dodatkiem posmaku lawendy. ZAJAZD WIKA zaś ugości Was 10% zniżkami na domowe jedzenie oraz piernikowe CIASTO KOPERNIKA. HOTEL KRASICKI w sezonie wakacyjnym od lipca do września oferuje 10% zniżką na USŁUGI NOCLEGOWE I POZOSTAŁE Hotelu Krasicki****(promocja obejmuje ceny cennikowe oraz pakiety; nie obejmuje ofert specjalnych w Święta, weekendy tematyczne - nie łączy się z innymi promocjami).

 

STOWARZYSZENIE

Stowarzyszenie „Polskie Miasta Cittaslow” powstało 18 marca 2015 r. na bazie 11 miast założycielskich – dotychczasowych członków Polskiej Krajowej Sieci Miast Cittaslow. Stowarzyszenie jest obecnie partnerem Województwa Warmińsko-Mazurskiego w zakresie realizacji Ponadlokalnego Programu Rewitalizacji sieci miast Cittaslow w województwie warmińsko-mazurskim współfinansowanego ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia Mazury na lata 2014-2020. Powołanie do życia Stowarzyszenia, posiadającego osobowość prawną, stwarza szansę na pozyskanie środków zewnętrznych na realizację celów ruchu Cittaslow.

 

Współpraca Gminy Miejskiej Lidzbark Warmiński z Politechniką Łódzką

 

Idea Cittaslow, która propaguje w mniejszych miejscowościach kulturę harmonijnego życia, stanowiącego alternatywę wobec postępującej globalizacji, zwróciła na siebie uwagę dr inż. Elżbiety Strzeleckiej i studentów z Kolegium Gospodarki Przestrzennej Politechniki Łódzkiej. Początkowo jedynie rozmowa telefoniczna z mgr Pauliną Zdanowicz, która jest autorką pracy magisterskiej pt. „Sposoby spędzania czasu wolnego przez mieszkańców Lidzbarka Warmińskiego w kontekście idei Cittaslow” napisanej pod kierunkiem Profesor dr hab. Danieli Szymańskiej w Katedrze Studiów Miejskich i Rozwoju Regionalnego na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (Rutkowska, 2012), a jednocześnie pracownikiem Urzędu Miejskiego w Lidzbarku Warmińskim, zrodziła wiele pomysłów. Akceptacja możliwości współpracy przez obie strony, tj. profesora dr hab. Wiesława Pawłowskiego – dyrektora Kolegium Gospodarki Przestrzennej oraz Jacka Wiśniowskiego - Burmistrza Lidzbarka Warmińskiego przyczyniła się do stworzenia określonego programu działań. Współpracę rozpoczęto od wykładów dla studentów Gospodarki Przestrzennej PŁ na temat idei Cittaslow, następnie odbyły się dwie wizyty studyjno-projektowe w Lidzbarku Warmińskim, w której uczestniczyły 32 osoby. Efektem prac Studenckiego Koła Naukowego GP Cirkula, pod opieką dr inż. Elżbiety Strzeleckiej i dr inż. arch. Barbary Wycichowskiej, są trzy opracowania dotyczące: koncepcji zagospodarowania przestrzeni publicznych w centrum miasta (wyposażenie w meble miejskie i zieleń, analiza przestrzeni urbanistycznych, wskazanie terenów problemowych), koncepcji oznakowania informacyjno-turystycznego (stworzenie systemu oznakowania, opracowanie zasad uporządkowania szyldów reklamowych) oraz badań wybranych aspektów jakości życia w mieście (w tym bezpieczeństwa publicznego i czystości w mieście). Studenci Koła Naukowego GP Cirkula gościli także podczas tegorocznego Tygodnia Cittaslow, kiedy to przeprowadzili warsztaty edukacyjne „Recepta na dobrą przestrzeń” dla dzieci i młodzieży w lidzbarskich szkołach, a także dla wszystkich chętnych, którzy przybyli na projektowanie szyldów w Oranżerii. Podsumowanie działań i wręczenie nagród miało miejsce podczas Niedzieli Cittaslow we wrześniu 2016 roku. Wynikiem współpracy jest również publikacja „Alternatywne modele rozwoju miast. Sieć miast Cittaslow”, która niewątpliwie przyczyni się nie tylko do promocji Lidzbarka Warmińskiego, ale także całej sieci miast Cittaslow. W listopadzie tego roku przedstawiciele miasta wzięli udział w ogólnopolskiej konferencji naukowej organizowanej na Wydziale BAiIŚ PŁ, która podsumowywała dotychczasową współpracę. W warsztatach, towarzyszących konferencji, studenci z całej Polski podjęli próbę opracowania „Karty Rozwoju Małego Miasta”.

 

 

 

 

Źródła: